De tijd vliegt / Le temps passe si vite

Zo, de tijd gaat enorm snel. Voordat je er erg in hebt is er alweer een dag voorbij. Het wordt dus hoog tijd dat ik jullie op de hoogte houd.
Donderdag 11 juli gaan we op huisbezoek met Béatrice, zuster Marie de chirurg en Peter de psycholoog. De anderen gaan naar de oncologie afdeling in het ziekenhuis.

We gaan naar een vrouw van 39 jaar, met borstkanker met uitzaaiingen in de longen. Ze ligt in bed, en heeft een rozenkrans, een bijbel en een mariabeeldje binnen handbereik. Ze heeft een amputatie ondergaan van de rechter borst. Nu verblijft ze bij, en wordt ze verzorgd door, haar schoonzus daar ze dan dichterbij de zorg is. Ook haar zus is aanwezig. Haar kinderen heeft ze achtergelaten in haar dorp, bij haar man. Ze heeft moeite met zitten, met ademhalen en heeft een erg gezwollen gezicht. Ze moet veel moeite doen om haar rechteroog open te houden. Ook heeft ze veel oedeem in de benen en voeten. Ze vertelt dat ze pijn heeft, maar dat deze redelijk goed uit te houden is, daar ze de morfine inneemt. Bij het ademhalen heeft ze het gevoel dat er lucht borrelt tussen haar longen en de plaats van haar amputatie. Na onderzoek, vertelt Béatrice haar dat de pijnen een gevolg zijn van haar ziekte. Het zijn neurotische pijnen. We merken dat ieder van hen niet hun emoties wil laten zien , om de ander niet extra te belasten. Toch denken we dat het iedereen goed zou kunnen doen om eens hun hart te luchten door over hun angsten en zorgen te kunnen praten met een derde persoon. We hebben niet voor niets een psycholoog bij ons nietwaar ? De vrouw is goed op de hoogte van haar ziekte en is haar schoonzus en zus erg dankbaar voor wat ze voor haar doen. Ze vindt veel steun in haar geloof en voor we weggaan wordt er gebeden in het Nyankolie (de streektaal van Mbarara)
Later horen we dat deze vrouw alsnog op een program voor chemokuur en bestraling geplaatst is om haar mogelijk nog wat extra jaren te geven met haar gezin. De arts die haar behandelde, gaf een jaar geleden enkel maar wat medicijnen, daar hij vertelde dat er geen chemopreparaten op voorraad waren. Het blijkt dat deze wel degelijk op voorraad zijn, maar je komt er nooit achter wat de werkelijke reden is om deze vrouw er niet mee te behandelen in het begin van haar kanker.

Hierna rijden we naar een privé kliniek, waar een familielid van de tribu van de président al meerdere maanden verblijft. We vinden een 65 jarige, sterk vermagerde man, met prostaatkanker met uitzaaiingen in de longen. Hij zit weggedoken in een rolstoel met de benen op een bankje. Door zich al maanden in deze zittende houding te vinden is zijn thorax ver in elkaar gezakt. We mogen hem niet vragen of hij op de hoogte is van zijn ziekte, daar de zoons dat niet willen. Maar volgens zijn dochter weet hij wat voor ziekte hij heeft. Dus wordt er wat om de pot heengedraaid. Het doet me plezier dat ik hoor dat Béatrice de twee aanwezige broers vertelt hoe ze de benen van de man kunnen masseren tegen het oedeem. Ook ligt er in het andere bed zijn vrouw. Ze zou gekomen zijn om voor haar man te zorgen, maar heeft nu een, volgens haarzelf, gebroken been. Béatrice kan echter geen gebroken been vinden, maar het is een manier om iemand in bed te leggen, een infuus in te brengen, in te schrijven als patient en dus betaald te worden. Na de morfine voorgeschreven te hebben zijn we vertrokken. Alles is goed om geld te verdienen, zelfs iemand op te nemen met een ’’ imaginiare beenbreuk’’

We rijden terug naar Hospice en na de lunch rijden we een aardige tijd over hobbelige afrikaanse zandwegen door bananenplantages . Na enige tijd komen we aan bij Christopher, een man van in de vijftig. Bij zijn huis aangekomen, zitten er wel 30 mensen rondom het huis. Christopher is deze ochtend overleden. Volgens de chauffeur en de verpleegkundige is hij nog in huis, dus gaan we naar binnen om de familie onze deelneming te betuigen. We worden in de kamer, waar hij ingepakt in een laken op bed ligt, te woord gestaan door zijn vrouw. Christopher had 5 kinderen, waarvan 2 zoons met zijn wettige echtgenote. Ze vertelt dat de laatste week erg zwaar was voor hen. Ze had gebeld naar Hospice om hen op de hoogte te brengen en te vragen of Hospice hen kon helpen met de laatste verzorging. Béatrice bekeek Christopher en vertelde dat, datgene wat ze gedaan hadden, prima was en ze er niets aan hoefde te doen. De familie hoopt dat er mensen van Hospice aanwezig zullen zijn tijdens de begrafenis. Dit zal waarschijnlijk niet het geval zijn, gezien het vele werk wat Hospice heeft. De chauffeur gaf later aan dat het goed zou zijn voor de studenten om te gaan, maar wij vinden dat dat niet onze plaats is.

Le temps passe tellement vite, qu’avant que tu te rends compte il y a encore un jour passé. Ce sera grand temps que je vous mets au courant de nos expériences.
Jeudi 11 juillet.
Nous allons en visite a domicile avec Béatrice, Marie la chirurgienne et Peter le psy. Des autres vont visiter le service d’oncologie à l’hôpital. Nous visitons une dame de 39 ans, avec cancer du sein avec des métastases dans les poumons. Elle a subi une mastectomie droite. Elle habite maintenant chez son frère pour être rapprochée pour des soins. Ses enfants sont dans leur village loin de Mbarara. Sa belle sœur prends soins d’elle. Nous trouvons dans le lit, entouré d’un statut de la vierge, un chapelet et une bible. Elle a des problèmes respiratoires, l’œdème et a du mal à garder son œil droit ouvert. Nous la mettons en position assise. Elle raconte qu’elle a des douleurs, mais la morphine c’est sous contrôle. Mais la morphine donne plus de problèmes de respirer. Alors Béatrice décide à diminuer la dose, pour diminuer les problèmes respiratoires. Aussi elle a la sensation quand elle respire que l’air passe dans l’endroit de mastectomie. Béatrice explique que les douleurs sont liées à sa maladie et sont neurotique. Nous observons que chaque femme (sœur, belle sœur et la patiente) cache leurs larmes pour ne pas bouleverser les autres. Nous pensons qu’il pourrait être bien que chacun pouvait parler ce que lui occupe, pour soulager leur cœur. Nous ne sommes pas pour rien avec un Psychologue n’est pas ! L femme est bien informée de sa maladie et elle est en paix avec ça. Elle trouve beaucoup de soutien dans ses prières et aussi elle a des visites de curé de sa paroisse et membres de son église. Elle apprécie énormément ce que sa belle-sœur et sœur font pour elle. Avant que nous partions, nous prions en Nyankolie avec elle et sa famille. Je vais bientôt venir une grenouille de bénitier !
Plus tard nous apprenons qu’elle n’était pendant une année, après sa mastectomie, pas prise en charge pour le radio -et chimiothérapie, car des produits n’était pas disponible. Un médecin bénévole d’Hospice demandait des explications. Des produits étaient tout le temps en stock il semble. Mais c’est que maintenant ils vont la prendre en charge pour ses thérapies palliatives. Peut-être pour la donner quelques années de plus avec ses enfants et sa famille. La vraie raison de ne pas avoir commencer le traitement dès le début, restera toujours une mystère.

Après cette visite, nous allons dans une clinique privée où nous trouvons un homme de la famille du président. Une tribu très riche. Il est déjà plusieurs années dans cette clinique privée, mais ce n’est aucun problème pour la famille. Le monsieur a 65 ans, et nous lui trouvons dans un fauteuil roulant entouré par ses frères. C’est un homme très amaigri, avec des problèmes respiratoires et de l’œdème dans les jambes. Ses fils ne veulent pas que Hospice lui explique sa maladie, mais sa fille a confirmé que son père est bien au courant qu’il a un cancer de la prostate avec des métastases pulmonaires. Alors nous parlons un peu de ses plaintes et conseillons de masser ses jambes de bas vers le haut pour l’œdème. Béatrice indique que le monsieur est tellement longtemps assis, c’est parce qu’il a maigri beaucoup, que son thorax est déformé. Aussi sa femme est venue pour s’occuper de son mari mais se trouve, selon elle, maintenant avec une jambe cassée. Elle est pourvue d’une canule pour la perfusion. Elle dort dans l’autre lit dans la chambre. Notre infirmière ne constat aucune signe d’une fracture, mais voilà, on fait tout pour pouvoir tirer l’argent. Même hospitaliser quelqu’un avec une ‘’jambe cassée imaginaire ‘’. Cette tribu ne s’inquiet pas pour vendre des vaches pour payer les factures élevées de la clinique.

De retour à MHM pour le lunch et nous reprenons la route pour notre dernier patient. Christopher, qui habite assez loin. Après des routes cahoteuses, en travers des plantations de bananiers, nous arrivons enfin à sa maison. Nous voyons une trentaine de personnes assises dans le jardin et nous avons toute de suite compris qu’il devrait être décédé. Selon Béatrice et le chauffeur, le corps doit encore être à la maison et Béatrice décide que nous allons porter nos condoléances à la famille. Nous sommes accueillis dans la cambre, où se trouve le corps, couvert par un drap. Sa femme et son fils racontent comment la dernière semaine était dur pour eux. Il avait 5 enfants, mais deux fils avec sa femme légale. Elle a téléphoné à MHM pour demander s’ils ont une personne qui pourrait les aider avec les derniers soins au défunt. Béatrice regarde sous le drap et dit que ce qu’ils ont fait était très bien et elle n’a rien à ajouter. La famille espère que quelqu’un de MHM sera présent pour la funérailles. Béatrice répond qu'elle va voir, mais ce n’est peut-être pas possible, vu la distance et le nombre de patients de MHM. Le chauffeur dit plus tard que ce sera une bonne expérience pour des stagiaires d’y participer, mais nous sommes persuadés que ce n’est pas notre rôle, ni notre place.